Kierunkowanie mapy odbywa si? za pomoc? kompasu, busoli oraz po?udników umieszczonych na mapie. Ig?a kompasu zawsze, ZAWSZE, powinna by? równoleg?a do po?udników na mapie.
Prawid?owe kierunkowanie mapy.
Aby tego dokona? nie kr?cimy kompasem, ani map? lecz zmieniamy swoje po?o?enie wzgl?dem mapy. Umiej?tno?? prawid?owego kierunkowania mapy jest podstaw? nawigacji. Bez opanowania jej nie ma sensu wychodzi? do lasu czy startowa? na zawodach.
Rys 1. Prawid?owe kierunkowanie mapy.
Kolejny rysunek pokazuje jak kierunkowa? map? poruszaj?c si? w po??danym kierunku. W tym przypadku na zachód.
oraz na pó?nocny wschód
Umiej?tno?? obracania si? wko?o mapy jest tak?e umiej?tno?ci? podstawow?, aby j? prze?wiczy? wystarczy dowolna mapa i kompas. Zgrywamy map? z kompasem i ustawiamy si? w wymy?lonym kierunku - np., wschodnim, po?udniowym, po?udniowo-wschodnim itd. a? do uzyskania p?ynno?ci kierunkowania mapy i wyeliminowania b??dów. Przy kierunkowaniu mapy pomagaj? nie tylko po?udniki. Wszystkie napisy miejscowo?ci, szczytów s? ustawione tak, aby czyta? je z map? ukierunkowan? prawid?owo.
Skala mapy
Skala mapy s?u?y nam jako nawigatorom do oceny odleg?o?ci. Najlepiej przelicza? skal? z cm na metry. Czyli w skali 1:15 000, 1cm = 150 metrów, przy 1:50 000 1cm = 500 metrów. Odczucie pokonywanych odleg?o?ci znacznie ró?ni si? na rowerze oraz na nogach. Wyczucie odleg?o?ci przychodzi z do?wiadczeniem, jednak nale?y zna? przypuszczaln? odleg?o?? do nast?pnego punktu, która mo?na wyczyta? kontroluj?c skal? mapy.
Rze?ba. Czyli trójwymiar w dwuwymiarze.
Umiej?tno?? czytania rze?by terenu przydaje si? przy niedok?adno?ci mapy. Rze?ba jest elementem który raczej w terenie si? nie zmienia (zmianie mo?e ulec sie? dróg, zalesienie), jako biegacz na orientacj? cz?sto uczestniczy?em w treningach z mapami do biegu na orientacje na których by?y same warstwice, nie nadrukowano nic poza nimi. Takie treningi ucz? widzenia 3D które przedstawi? poni?ej. Jednak w terenie górzystym z dok?adn? map? tak?e mo?na nauczy? si? nawigacji warstwicowej. Zyskujemy dzi?ki temu pewno?? ( czy na przebiegu mamy porusza? si? w gór? czy w dó? ) zaoszcz?dzamy si?y ( zawsze lepiej kawa?ek obiec, lub objecha? ni? pcha? siebie lub rower w gór? ) przyk?ad objazdu rowerowego
oraz obej?cia warstwicowego.
Wej?cie, wyj?cie z punktu kontrolnego (PK)
Najbardziej taktyczna i decyduj?ca sprawa. Przedstawi? i omówi? dwa przyk?ady - rowerowy oraz pieszy. Jak przemie?ci? si? z punktu w tym przypadku PK 6 do PK 7.
Jest to wariant rowerowy wi?c mo?emy pozwoli? sobie na wi?ksze odchylenie od linii ??cz?cej PK. Znajduj?c si? na PK 6 musimy podj?? decyzj? z której strony nast?pi "wej?cie" w PK 7. Na rysunku 6 wida? 6 czerwonych kropek z numerami, s? to najwa?niejsze punkty kieruj?ce na trasie. Ich ustawienie nie jest przypadkowe. Kropka 1 umieszczona jest najbli?ej PK7 , jest to miejsce do którego musimy si? dosta? aby pewnie "wej??" w PK7. Jako nawigator, planuj? wariant zawsze od wyznaczenia ataku na PK. Teraz wybra?em kropk? 1, i do niej wyznaczam odjazd od PK6. Poruszam si? drog? na pó?noc ( oczywi?cie kierunkuj?c map? w kierunku pó?nocnym zgodnie z wy?ej wymienionymi zasadami). Interesuje mnie miejsce oznaczone kropk? 2. Dlaczego. Bo jest tak charakterystyczny nawet w nocy punkt, ko?ció?, a ko?cio?y nawet noc? s? o?wietlone wi?c nie zastanawiam si? nad mniejszymi elementami tylko skupiam si? na je?dzie a? do momentu osi?gni?cie miejsca oznaczonego kropk? 2. Teraz wspomn? o drugiej stronie wariantu. Je?eli np. interesuje nas skr?t w lewo na rozwidleniu, b?d?c nawigatorem nie mo?emy skupia? si? jedynie na nawigowaniu lew? stron? mapy. Dla nawigatora wa?ne s? obie strony, czasem ta druga (w tym przypadku prawa) strona dostarcza wi?cej informacji np. wspomniany ko?ció?. Mijaj?c ko?ció? kodujemy skr?t w drug? drog? po lewej i mkniemy do drugiej drogi po lewej. Dla pewno?ci - z mapy wida? ze prawa idzie w gór? a lewa ostro w dó? wiec nale?y zapami?ta? jak najwi?kszy fragment mapy aby nie traci? speeda na zje?dzie na czytanie mapy. Mkniemy wi?c do miejsca "kropka 4" mijaj?c po drodze restauracj? po prawej oznaczon? niebieskim kwadratem. Na pierwszym rozje?dzie za restauracj? w prawo do 5. Przy 5 musimy skr?ci? w prawo. Tutaj tak?e przydaje si? znajomo?? warstwic. W prawo jest pod gór? w lewo " po p?askim". 6 to zjazd w prawo. Jedynym odniesieniem jest to, ?e nale?y si? za nim rozgl?da?, gdy zaczniemy zje?d?a? ju? w dó?. Gdy jechali?my t?dy w czasie zawodów by?a du?a mg?a i trzeba by?o dobrze patrze? aby nie przegapi?. Zje?d?amy do Skrzypnego i tam mijaj?c po prawej kolejny ko?ció? skr?camy w pierwsz? w lewo (punkt 7) a ni? ju? mkniemy do " kropka 1". Tam partner podbija kart? startow? a ty jako nawigator przek?adasz map? i szukasz swojej "kropki 1" itd. Kolejny przyk?ad pokazuje jedynie "kropki" z kilkoma najwa?niejszymi komentarzami.
Nawigacja nie zawsze opiera si? na tak dobrych mapach jakie robi? Krakusy z Compassu , czasem s? to stare mapy sztabowe, topograficzne czy specjalistyczne np. do biegu na orientacj?.
Mapy te mog? by? ró?nej m?odo?ci np. takie 20 letnie.
Co nas interesuje jako nawigatorów w takich mapach ? To czego ludzie raczej nie zmieni?. Mianowicie ukszta?towanie terenu, rowy, rzeki, urwiska, g?ówne drogi. Las mo?na wyci??, posadzi? nowy, dobudowa? osiedle, wytyczy? nowe drogi czy linie energetyczne, ale góry przesun?? si? nie da - chyba ?e si? jest Mahometem. Dlatego dla nawigatora wa?n? cech? jest widzenie trójwymiarowe dwuwymiarowych map. Umiej?tno?? odczytywania warstwic mo?na naby? takim oto ?wiczeniem. Zasiadamy z zestawem kredek do jakiej? bogatej w warstwice mapy. Wybieramy gór? i staramy si? ró?nymi kolorami j? obrysowa? np wysoko?ci co 5 warstwic. Tak jak na widocznym obrazku.
Aby p?ynnie widzie? to co przedstawiaj? warstwicowo mapy na zawodach, zu?yjcie sporo map w czasie treningów na biurku. Na pewno si? op?aca.
Nawigacj? na starych mapach opieramy g?ównie na warstwicach, rzekach, rowach, g?ównych drogach którym ufamy tylko gdy zgadzaj? si? kierunkowo ( przy prawid?owym kierunkowaniu mapy ) oraz gdy w pobli?u ich s? zgodne z drogami elementy terenowe. W kolejnym przyk?adzie wybieram wariant do?em który bezpiecznej wprowadza mnie w punkt ( po prawej stronie charakterystyczne wzniesienie ).
Kolejna mapka prezentuje "kropki" pokonywane na nogach. W czasie trekkingu mo?na wi?cej my?le? i wolniej ucieka mapa, oraz ?atwiej j? czyta?, wi?c punkty s? trudniejsze do odnalezienia ni? na rowerze.Zajmiemy si? wyborem wariantu. Mapka przedstawia dwa przebiegi.
5-6 oraz 6-7.
Jako punkt ataku na PK6 wyznaczamy skrzy?owanie oznaczone kropk? 1. przy punkcie 6. Jak wida? po linii przej?cia 5-6 droga biegnie praktycznie po p?askim. Tutaj najwa?niejsze jest wstrzelenie si? po lewej stronie strumienia w miejsce "kropka 2 na linii pomara?czowej" ,wykorzystuj?c poruszanie si? na azymut. Nast?pnie "po warstwicy" docieramy do kropki 3 uwa?nie ?ledz?c wej?cie w drog? prowadz?c? do kropki 1 jak wida? mamy dwie drogi, lewa ostro w gór?, prawa lekko w gór? i "po p?askim" wi?c w razie pomy?ki mo?na szybko skorygowa? b??d spadaj?c na pó?noc z górnej drogi. Nast?pnie przemiaszczamy si? drog? po warstwicy dochodz?c do kropka 1,tam mijaj?c skrzy?owanie spadamy delikatnie w dó? do PK6. Do PK7 wed?ug rysunku mo?emy dotrze? na 3 sposoby. Pierwszy to ci?g?a linia ?ó?ta. Zak?ada ona obiegni?cie ca?ej góry i unikni?cie wspinaczki (pozostaje jedynie podej?cie po "kropka 1" na ?ó?tej ci?g?ej lini). Jest to wariant d?u?szy ale mamy tylko jedno podejscie i mo?emy si? w nim na chwil? wy??czy? ?migaj?c po asfalcie. Linia ?ó?ta przerywana oraz zielona przerywana to walka z warstwicami oraz poruszaniem si? na azymut. Wej?cie jarem przez "kropka 2" do grzbietu z ?ó?tym szlakiem. Potem nast?puje rozdzielenie, mo?na atakowa? PK7 od góry "kropka 1 trasa zielona przerywana" lub z bardziej niebezpiecznego nawigacyjnie wariantu "kropka 1 przy lini ?ó?tej przerywanej". Wasz wybór
Mimo dobrej nawigacji trzeba si? czasem zajecha?. Wi?c mapa, kompas w r?k? i zapraszam do lasu Owocnej nauki.
Dziś:
Wczoraj:
W tym tygodniu:
W tym miesiącu:
W tym roku:
